గర్భవతిగా ఉన్నప్పుడు మహిళను ఉద్యోగం నుండి తొలగించగలరా? మీ హక్కులను తెలుసుకోండి

గర్భధారణ అనేది మహిళా జీవితంలోని ఒక అందమైన దశ. అయితే, ఇది కొన్ని సందేహాలను కూడా కలిగిస్తుంది, ముఖ్యంగా ఉద్యోగ భద్రత విషయంలో. మహిళల తరచుగా అడిగే ప్రశ్న: “నన్ను గర్భవతిగా ఉన్నందుకు ఉద్యోగం నుండి తొలగించగలరా?”
స్పష్టమైన సమాధానం: లేదు. 1961 మాతృత్వ ప్రయోజనాల చట్టం (Maternity Benefit Act, 1961) గర్భవతి మహిళల హక్కులను రక్షిస్తుంది మరియు ఉద్యోగ ప్రదేశంలో వారిని న్యాయంగా చూడటానికి భరోసా కల్పిస్తుంది.

ఈ వ్యాసంలో, గర్భవతి ఉద్యోగుల హక్కులు ఏమిటి, ఈ చట్టం ఏమి రక్షణ కల్పిస్తుంది, మరియు మీ హక్కులకు వ్యతిరేకంగా చర్యలు ఎదురైతే మీరు తీసుకోవాల్సిన చర్యలను చర్చిస్తాము.

భారతదేశంలో గర్భవతి మహిళల ప్రధాన హక్కులు

1961 మాతృత్వ ప్రయోజనాల చట్టం 10 లేదా అంతకంటే ఎక్కువ ఉద్యోగులను కలిగిన సంస్థలకు వర్తిస్తుంది. ఈ చట్టం గర్భవతి మహిళలకు కింది రక్షణలను అందిస్తుంది:

1. గర్భధారణ సమయంలో తొలగించడం చట్టవిరుద్ధం

• గర్భవతి మహిళను గర్భధారణ లేదా మాతృత్వ సెలవుల సమయంలో ఉద్యోగం నుండి తొలగించరాదు.
• ఈ కాలంలో ఉద్యోగం నుండి తొలగించే నోటీసు ఇవ్వడము కూడా చట్టవిరుద్ధం.
• మీరు గర్భవతిగా ఉన్న విషయాన్ని మీ న работодателю చెప్పినప్పటి నుండి ఈ రక్షణ ప్రారంభమవుతుంది.

2. ఉద్యోగ షరతుల మార్పు నిషేధం

• గర్భధారణ లేదా మాతృత్వ సెలవుల సమయంలో మీ జీతం తగ్గించడం, హోదాను తగ్గించడం లేదా ఇతర నష్టపరిచే మార్పులు చేయడం చట్టవిరుద్ధం.

3. మాతృత్వ ప్రయోజనాలకు హక్కు

• గర్భవతిని తీవ్రంగా తప్పు (gross misconduct) తప్ప మరే ఇతర కారణం వల్ల తొలగించినా:
  • ఆమెకు మాతృత్వ ప్రయోజనాలు అందించాల్సిందే.
  • చట్టప్రకారం పొందవలసిన వైద్య బోనస్‌ను కూడా అందించాలి.

తీవ్ర తప్పిదం (Gross Misconduct) అంటే ఏమిటి?

తీవ్ర తప్పిదం అంటే సంస్థలో పనిచేసే ఉద్యోగి ప్రవర్తన తీవ్రమైన నష్టం కలిగించినప్పుడు లెక్కించబడుతుంది. ఉదాహరణలకు:

• మోసం లేదా చౌర్యం.
• అనుచిత ప్రవర్తన.
• అనవసరంగా గైర్హాజరు కావడం.

అయితే, తప్పిదాన్ని నిరూపించాల్సిన బాధ్యత కంపెనీకి ఉంటుంది మరియు వారు చట్ట ప్రకారం చర్య తీసుకోవాలి.

ALSO READ | ₹2 కోట్ల చికెన్ బర్గర్: కేసు న్యాయమా? లేక అతి పరిప్రయత్నమా?

గర్భవతి ఉద్యోగుల హక్కులు

మీ హక్కులను తెలుసుకోవడం, మీ ఉద్యోగ భద్రతను రక్షించుకోవడంలో మొదటి అడుగుగా ఉంటుంది.

1. మాతృత్వ సెలవు

• మహిళలు 26 వారాల చెల్లింపుతో కూడిన మాతృత్వ సెలవు పొందవచ్చు.
• ఈ సమయం ప్రసవానికి ముందు 8 వారాలు మరియు ప్రసవానికి తర్వాత 18 వారాలుగా విభజించబడుతుంది.

2. వైద్య బోనస్

• సంస్థలు ఉచిత వైద్య సదుపాయాలు అందించని పక్షంలో, మహిళలకు ₹3,500 వైద్య బోనస్ అందించాలి.

3. ఉద్యోగం తిరిగి పొందుటకు హక్కు

• మాతృత్వ సెలవు తర్వాత, మీరు మీ హోదా మరియు ఉద్యోగం తిరిగి పొందవచ్చు.

4. వివక్ష నుండి రక్షణ

• గర్భధారణ లేదా మీ హోదా కారణంగా ఏ వివక్షకు గురికావడం అనుమతించబడదు.

మీ హక్కులు నష్టపోతే మీరు ఏం చేయాలి?

మీకు అనుమానం ఉన్నా లేదా మీ హక్కులు లంఘించబడ్డాయనే అనిపించినా, ఈ చర్యలను అనుసరించండి:

1. కంపెనీతో మాట్లాడండి

• కొన్నిసార్లు సమస్యలు అజ్ఞానంతో సంభవిస్తాయి.
• మీ గర్భధారణ మరియు మాతృత్వ ప్రయోజనాల చట్టం ప్రకారం మీ హక్కుల గురించి వివరించండి.

2. ఫిర్యాదు చేయండి

• సమస్య కొనసాగితే, లేబర్ కమిషనర్ కార్యాలయానికి ఫిర్యాదు చేయండి.
• తగిన ఆధారాలు, termination letters, medical certificates అందించండి.

3. చట్టపరమైన సహాయం పొందండి

• కార్మిక చట్టాల నిపుణుడైన న్యాయవాదిని సంప్రదించండి.
• చట్టపరమైన చర్య అవసరం అయితే మీకు సహాయం చేస్తారు.

4. మహిళల హక్కుల సంఘాలను సంప్రదించండి

• మహిళల హక్కుల రక్షణకు పనిచేసే సంస్థల నుండి మార్గదర్శకత్వం పొందండి.

ఉద్యోగులకు చట్టపరమైన శిక్షలు

మాతృత్వ ప్రయోజనాలకు విరుద్ధంగా నడచిన ఉద్యోగులకు కింది శిక్షలు ఉంటాయి:

• ₹5,000 జరిమానా.
• ఒక సంవత్సరపు జైలు శిక్ష.
• లేదా రెండూ చెల్లించాల్సి ఉంటుంది.

ALSO READ | ట్రాఫిక్ పోలీసులు ఒకే రోజు రెండుసార్లు ఫైన్ విధించగలరా? డబుల్ జియోపార్డీ చట్టం వివరాలు

ప్రశ్నలు మరియు సమాధానాలు (FAQs)

1. గర్భధారణలో పనితీరు తగ్గిందని ఉద్యోగం నుండి తీసేయవచ్చా?

లేదు. గర్భధారణలో పనితీరు కారణంగా తీసేయడం చట్టవిరుద్ధం.

2. ప్రొబేషనరీ సమయంలో ఈ చట్టం వర్తిస్తుందా?

అవును. ఈ చట్టం కనీసం 80 రోజులు పనిచేసిన ప్రతి మహిళకు వర్తిస్తుంది.

3. స్వచ్ఛంద రాజీనామా ఇచ్చినట్లయితే?

స్వచ్ఛంద రాజీనామా ఇస్తే మాతృత్వ ప్రయోజనాలు వర్తించకపోవచ్చు. రాజీనామా ఇవ్వడానికి ముందు చట్టపరమైన సలహా తీసుకోవడం మంచిది.

4. ప్రైవేట్ కంపెనీలకు ఇది వర్తిస్తుందా?

అవును. 10 లేదా అంతకంటే ఎక్కువ ఉద్యోగులను కలిగిన అన్ని ప్రైవేట్ మరియు ప్రభుత్వ సంస్థలకు ఈ చట్టం వర్తిస్తుంది.

ముగింపు: మీ హక్కులను తెలుసుకోండి మరియు రక్షించుకోండి

గర్భధారణ సమయంలో ఉద్యోగ భద్రతపై ఆందోళన కలిగి ఉండవచ్చు. అయితే 1961 మాతృత్వ ప్రయోజనాల చట్టం మీ హక్కులను రక్షించటానికి సిద్ధంగా ఉంది. మీ హక్కులకు వ్యతిరేకంగా ఏదైనా ఎదురైతే, చట్టాన్ని ఆశ్రయించండి మరియు మీ న్యాయం కోసం నిలబడండి.

గమనిక: ఈ సమాచారాన్ని ఇతర మహిళలతో పంచుకోండి మరియు ఈ చట్టం గురించి అవగాహన పెంచండి.